Trong thời đại mà sách có thể chỉ còn là một lựa chọn giữa hàng trăm hình thức giải trí khác, việc hình thành thói quen đọc cho trẻ là một điều vô cùng đáng quý. Tuy nhiên, điều làm nên giá trị đích thực của việc đọc không nằm ở số lượng sách bạn đã đọc, mà nằm ở thái độ đọc sách. Liệu chúng ta đang đọc để ghi nhớ máy móc, để giải trí tạm thời, hay đang thật sự sống cùng từng trang sách?
Thái độ đọc sách là gì?
Thái độ đọc sách là cách mà mỗi người tiếp cận, cảm nhận và tương tác với sách. Đó không đơn thuần là việc mở một cuốn sách và nhìn vào chữ mà nó còn là cả một quá trình. Lựa chọn cuốn sách phù hợp, đọc với sự tập trung, suy ngẫm, phản biện và áp dụng những điều học được qua cuốn sách vào cuộc sống thực tiễn.
Có thể tóm gọn thái độ đọc sách thành 3 yếu tố cốt lõi:
- Sự tôn trọng tri thức: Đọc với lòng biết ơn, trân trọng tác giả và giá trị mà cuốn sách mang lại.
- Sự chủ động: Không đọc sách thụ động mà luôn đặt câu hỏi, suy ngẫm và liên hệ thực tế.
- Tính bền bỉ và kiên trì: Không chỉ đọc để cho xong, mà nên đọc sâu, đọc kỹ, đọc đến khi hiểu và cảm nhận.
Những biểu hiện của thái độc đọc sách chưa đúng
Nhiều người có thói quen đọc sách thường xuyên, nhưng hiệu quả lại không được cao. Lý do có thể bắt nguồn từ thái độ tiếp cận sách chưa đúng đắn ngay từ đầu:
- Đọc lướt để hoàn thành, không vì hiểu biết: Đây là tình trạng khá phổ biến khi người đọc đặt mục tiêu đọc nhiều thay vì đọc sâu.
- Chọn sách theo trào lưu, không phù hợp với bản thân: Dẫn đến việc mất hứng thú nhanh chóng hoặc không tiếp thu được nội dung.
- Không ghi chú, không suy nghĩ: Đọc nhưng không ghi lại điều tâm đắc, không liên hệ thực tế thì kiến thức cũng sẽ nhanh chóng trôi qua.
Làm thế nào để nuôi dưỡng thái độ đọc sách chuẩn cho trẻ
Đọc là hưởng thụ – Đừng để con thấy sách là “hình phạt”
Một trong những sai lầm phổ biến nhất là ép con đọc sách như một nhiệm vụ, một “án phạt” sau khi con nghịch điện thoại hoặc học hành chưa tốt.
Điều đó chỉ khiến con hình thành ác cảm với việc đọc, cho rằng sách là thứ khô khan, nhàm chán, và chẳng có chút gì “thưởng thức” trong đó.
Giải pháp: Hãy bắt đầu bằng việc tạo một không gian đọc vui vẻ, nhẹ nhàng – có thể là một góc nhỏ với ghế êm, ánh đèn vàng và cả… một cốc sữa nóng. Khi đó, sách sẽ là bạn, không phải “giáo viên kỷ luật”.
Đọc rồi phải ứng dụng – Đừng để sách nằm yên trên kệ
Sách không nên chỉ là lý thuyết. Nếu con đọc một cuốn sách về “Vượt qua nỗi sợ”, đừng để những bài học ấy nằm lại trên trang giấy.
Ba mẹ hãy cùng con lập danh sách những nỗi sợ của con, nhỏ nhất cũng được: sợ nói trước lớp, sợ con vật nào đó, sợ thất bại…
Sau đó, hãy cùng con thực hành từng bước nhỏ để vượt qua nỗi sợ, và vỗ tay thật to khi con tiến bộ – dù chỉ là một chút. Khi sách được “sống hóa” trong đời sống, trẻ sẽ thấy rằng mỗi trang sách mở ra là một cánh cửa thay đổi bản thân.
Trẻ cần sách có hình ảnh – Kích thích trí tưởng tượng
Trẻ nhỏ chưa có khả năng trừu tượng và tập trung lâu như người lớn, nên sách với hình minh họa sinh động, màu sắc tươi sáng chính là cách nuôi dưỡng trí tưởng tượng.
Đọc không khô khan – nó có thể là một buổi kể chuyện, một cuộc phiêu lưu, hay thậm chí là trò chơi đóng vai.
>>> Có thể bạn sẽ quan tâm: Mẹo chọn sách cho bé phù hợp cho từng độ tuổi
Tôn trọng sở thích đọc – Không áp đặt thể loại
Một sai lầm phổ biến khác là ép con đọc sách “phải học được gì đó”: sách kinh doanh, sách phát triển bản thân, sách triết lý…
Nhưng một đứa trẻ 10 tuổi không cần phải đọc “Cha giàu cha nghèo” nếu nó mê mẩn với Harry Potter hay tiểu thuyết khoa học viễn tưởng.
Sách khoa học viễn tưởng không vô ích – nó nuôi dưỡng sự tò mò, sáng tạo và tư duy phản biện – thứ mà sau này chính là nền tảng cho mọi thành công.
Ba mẹ phải đọc cùng – Làm gương, không ra lệnh
Đứa trẻ sẽ không bao giờ yêu sách nếu người lớn cả ngày chỉ lướt TikTok rồi mắng con: “Sao không chịu đọc sách đi?”
Trẻ học từ hành vi, không phải từ lời nói. Nếu bạn muốn con đọc, hãy cầm một cuốn sách và cùng đọc với con – có thể là cùng ngồi trong 15 phút buổi tối, hay mỗi cuối tuần chọn một cuốn và cùng trò chuyện.
Lợi ích lâu dài khi trẻ có thái độ đọc sách tích cực
- Cải thiện ngôn ngữ và tư duy logic: Trẻ sử dụng từ ngữ linh hoạt hơn, viết câu mạch lạc và sáng tạo hơn.
- Phát triển trí tưởng tượng và cảm xúc: Trẻ hiểu cảm xúc nhân vật, từ đó học cách lắng nghe và thấu hiểu người khác.
- Tăng khả năng tập trung: Trẻ biết kiên trì và hoàn thành một hoạt động từ đầu đến cuối.
- Tạo nền tảng học tập vững chắc: Từ thói quen đọc tốt, trẻ dễ tiếp cận các môn học khác như văn, sử, khoa học, ngôn ngữ,…
>>> Xem thêm: Tác dụng của việc trẻ em đọc sách các bậc phụ huynh nên ghi nhớ
Thái độ đọc sách không phải là điều tự nhiên trẻ có, mà được hình thành nhờ định hướng của người lớn. Cha mẹ không cần lo lắng quá nhiều về việc con đọc nhiều hay ít mà hãy tập trung nuôi dưỡng tình yêu với sách, bằng sự kiên nhẫn và đồng hành đều đặn.
Khi một đứa trẻ biết yêu sách, sách sẽ trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy suốt đời. Và chính thái độ đọc sách đúng đắn sẽ là chìa khóa vàng để mở ra thế giới tri thức, cảm xúc và sự phát triển toàn diện cho con trong hiện tại và tương lai.
